Ik heb wel eens gehoord dat wij mensen gemiddeld 60.000 gedachten per dag hebben. Best een bizar aantal eigenlijk, vind je ook niet? Ik heb de mijne nooit geteld verder hoor, maar ik weet wel dat dat er in ieder geval ook behoorlijk veel zijn!
Veel van onze gedachten zijn dezelfde als die van de dag ervoor en de meerderheid is vaak ook nog eens negatief.
Wat ik in de praktijk bijna dagelijks voorbij zie komen, is dat veel mensen ervoor kiezen hun kostbare tijd te besteden aan zich druk maken over de toekomst. ‘Wat als’-scenario’s, klagen over het heden en dan vooral over alles wat ze niet hebben. Wat dan vervolgens natuurlijk ook nog eens niet hun schuld is… Maar goed, dat is weer een hele andere discussie waar ik nu de focus niet op wil leggen.
Ik krijg regelmatig de vraag: ‘Hoe kom ik af van die negatieve stem in mijn hoofd?’ Je weet wel, die irritante stem in je hoofd die je wijsmaakt dat je niet goed genoeg bent, ergens nog niet klaar voor bent en weet ik veel wat voor bullshit nog meer. Nou, die stem dus. Herkenbaar voor je?
‘What you think, you become. What you feel, you attract. What you imagine, you create’
Boeddha
Kijk, ik ga nu niet zeggen dat je ineens miljonair wordt omdat je daaraan hebt gedacht. Was het maar zo’n feest. Wat ik er wél mee wil zeggen, is dat we onze gedachten kunnen sturen. Je kunt hier zelf invloed op uitoefenen.
We kunnen zelf beslissen hoe we ergens over denken en hoe we ergens op reageren. Als je een leuker leven voor jezelf wilt creëren, is het écht de moeite waard om je gedachten eens wat beter onder de loep te nemen. Ze geven namelijk voor een groot deel vorm aan je leven; je hebt een keuze.
Laat ik positief beginnen! 😃 Mocht je jezelf hierin herkennen en ook zo’n stemmetje in je hoofd hebben die zegt dat je iets niet kunt blablablabla, dan ben je zeker niet de enige. Zelfkritiek ervaren we allemaal, we gaan er alleen niet allemaal op dezelfde manier mee om.
Ik heb ook zo’n Gremlin in mijn hoofd zitten die me er met alle liefde (met grote regelmaat ook 😒) aan herinnert wat er allemaal aan mij mankeert. ‘Een wat?!’ Ja, je leest het goed hoor, een Gremlin dus. Ik zal het even nader toelichten, haha. Als kind vond ik de Gremlins echt heel eng! Vreselijk gewoon. Ik krijg er geen enkel positief gevoel van en daarom was het voor mij duidelijk; mijn innerlijke criticus vernoem ik daarnaar. Mocht je niet weten hoe zo’n ‘ding’ eruitziet, zie hieronder het beeldmateriaal van dit merkwaardige schepsel.
Goed. Nu je er een beeld bij hebt kunnen we weer verder ga ik vanuit, dus back to business.
Zelfkritiek kan je leven behoorlijk verpesten. Als je dit stemmetje namelijk te serieus neemt, kom je vast te zitten in een gevangenis die je voor jezelf hebt gecreëerd. En geloof me, ik heb in een gevangenis gewerkt en dat is niet bepaald een fijne plek om te verblijven.
Het goede nieuws is dat er natuurlijk wel dingen zijn die je kunt doen om zelfkritiek te verminderen en ik zal je wat tips geven die je een eindje op weg helpen. Waar ik eerst even mee wil beginnen is een praktijkvoorbeeld.
‘Dit gaat je toch nooit lukken!’
Ik had laatst een gesprek met een klant en wat ze mij vertelde vond ik buitengewoon interessant en wil ik graag met je delen. In het verleden heeft ze met een psycholoog gewerkt aan haar onzekerheid en ze heeft toen geleerd haar kritische stem te vervangen voor iets positiefs.
Dus als dat negatieve stemmetje tegen je zegt: ‘Dit gaat je toch niet lukken’, dan zet je daar tegenover: ‘Ik ga dit wél voor elkaar krijgen!’. Dit kennen we denk ik allemaal wel, toch?
Dit kan een effectieve methode zijn en als je dit een tijdje consequent blijft doen, kan het je ook zeker helpen. De klant die ik laatst dus sprak gaf echter aan dat dit bij haar niet het geval was en het voor haar zelfs voor geen meter werkte. Sterker nog, toen ze bij mij kwam vertelde ze dat ze zich er ondertussen maar weer bij neer had gelegd; dat die constante twijfel aan zichzelf en dat negatieve stemmetje er dan maar gewoon zijn en zullen blijven.
En nu komt de crux van het verhaal.
Ze geloofde helemaal niet in deze oefening! Daardoor voerde ze ‘m wel uit, maar het resoneerde totaal niet en dan heeft het niet zoveel zin. Voor wie doe je het dan? Dan houd je alleen maar jezelf voor de gek. Voor haar voelde deze oefening om te leren omdenken heel geforceerd en nep aan, waardoor het een averechts effect had.
Ze vond de hele oefening eigenlijk nergens op slaan, omdat het haar niet hielp om van die negatieve stem af te komen en daardoor nam haar onzekerheid alleen maar toe. ‘Zoiets simpels kan ik blijkbaar zelfs niet. Fuck it dan maar, ik kap ermee’ was wat ze hierdoor dacht.
Misschien herken je dit ook wel bij jezelf. Dat je zo’n weerstand voelt bij een oefening en daardoor het hele doel voorbijschiet. Zonde van ieders’ tijd, maar verder geen ramp natuurlijk. Wat namelijk voor de één wel werkt, hoeft voor de ander niet te werken en dat is helemaal oké. We zijn allemaal verschillend, dus dat is ook helemaal niet gek.
Daarbij leiden er gelukkig meerdere wegen naar Rome, dus no big deal 🙂 Ik zal met je delen wat mij onwijs heeft geholpen mijn Gremlin onder controle te krijgen en deze tactiek helpt mij trouwens nog steeds heel goed!
Voordat ik je daar meer over ga vertellen, wil ik nog even kort twee andere manieren bespreken.
We moeten het namelijk ook niet groter maken dan het in werkelijkheid is…
Wat je ook zou kunnen doen, is heel bewust je aandacht op iets anders richten op het moment dat dat negatieve stemmetje weer de kop op steekt.
Let’s keep it real, we moeten het ook niet groter maken dan het is. Zelfkritiek is echt niet super speciaal of zo, het zijn gewoon gedachten en die hoef je niet allemaal serieus te nemen. Liever niet zelfs! Zeker deze negatieve shit niet.
Dit is leuk om te weten natuurlijk, maar hoe breng je dit dan vervolgens in de praktijk?
Dat is eigenlijk heel simpel. Steeds als je innerlijke criticus weer terrein begint te winnen, registreer je dit en verplaats je je aandacht heel bewust naar iets anders. Ga dus niet in op die negatieve gedachten en blijf ze zeker niet voeden! Probeer het maar eens uit, ik ben benieuwd. Leuk als je laat weten hoe het is gegaan, ik reageer altijd 🙂
Ben je ook zo onaardig tegen een vriend of vriendin?
Een andere manier, is jezelf behandelen zoals je dat bij een vriend of vriendin zou doen.
Ik was altijd vreselijk streng voor mezelf (af en toe nog steeds wel hoor 😅). Toen ik bijvoorbeeld begon met het opnemen van video’s voor mijn werk, moest ik echt even over een drempel heen. Ik vond het namelijk niet bepaald chill om mezelf terug te zien en te horen. Ik kon met gemak zo 10 dingen opnoemen die echt niet oké waren aan mezelf, terwijl ik een ander helemaal niet zo zou beoordelen in dezelfde situatie.
Het punt dat ik hiermee wil maken; we leggen de lat voor onszelf vaak veel hoger en dat is onnodig. Vanbinnen lijken we namelijk allemaal veel meer op elkaar dan je denkt, iedereen heeft zo zijn issues en onzekerheden. Niemand uitgezonderd.
Probeer dat in gedachten te houden als die innerlijke criticus weer als een strontvlieg in je oor zoemt en behandel jezelf eens op dezelfde manier zoals je dat bij een vriend of vriendin zou doen.
Ben je dan nog steeds zo kritisch naar jezelf?
En dan is het nu tijd *tromgeroffel* voor mijn gamechanger!
Wat voor mij echt heel goed werkt om die irritante Gremlin het hoofd te kunnen bieden, is zelfkritiek verwáchten. Ik weet gewoon dat dit vroeg of laat toch wel gaat gebeuren en ik weet nu ook hoe ik er het beste mee om kan gaan.
Groei vraagt om het oprekken van je comfortzone en dat is spannend, ook dat is iets wat we allemaal met elkaar gemeen hebben. Jezelf laten zien, nieuwe dingen doen, je kwetsbaar opstellen, dit gaat bijna altijd gepaard met de nodige weerstand. Hier is ons brein ook gewoon op geprogrammeerd, dus dat is helemaal niet raar of iets om je eindeloos mee bezig te houden.
Even een klein stukje theorie. De automatische piloot waarop ons brein graag terugvalt, wordt aangestuurd door het reptielenbrein. Dit breingedeelte houdt ons liever in onze comfortzone en doet er dan ook alles aan om ons daar vooral in te houden. Dit proces zorgt voor dat nare stemmetje in je hoofd dat vervolgens tegen je zegt dat je iets niet kunt of niet goed genoeg bent.
Je ego wil ook graag dat je veilig bent en zo lang je in je comfortzone blijft, voelt je ego zich geweldig! Die comfortzone is zijn natuurlijke habitat en zoals je denk ik wel begrijpt; daar gaat ‘ie echt niet zomaar weg. Zelfkritiek is een van de tools die je ego gebruikt om je in je comfortzone te houden.
Het zorgt ervoor dat de meerderheid van de mensen, in plaats van hun dromen najagen, liever in de situatie blijven die ze al kennen. En dat hoeft ze echt niet per se gelukkig te maken, als het maar bekend en voorspelbaar terrein is. Dit voelt namelijk veilig en vertrouwd en dat is prettiger dan iets nieuws proberen. Tegelijkertijd betekent het ook dat je dromen altijd dromen zullen blijven als je dit toestaat en dat zou eeuwig zonde zijn. Dat ben je wel met me eens mag ik hopen.
Als je doet wat je altijd deed, krijg je wat je altijd kreeg. En dat is prima, maar dan moet je ook niet zeuren dat je dit-dit-en-dat niet hebt, want daar ben je nog altijd zelf bij 😉 Je kiest voor de dingen die je niet verandert, niet kiezen is namelijk ook een keuze. Laat dat helder zijn. Enne, dit is geen veroordeling hé, wel een constatering.
Als ik iets ga doen wat buiten mijn comfortzone ligt, weet ik gewoon dat ik vervolgens een shitload aan zelfkritiek kan verwachten. Ook het schrijven van dit blog heeft weer voor allerlei bullshit gedachten gezorgd: ‘Hebben mensen hier wel iets aan? Slaat het eigenlijk wel ergens op wat ik zeg?’
En weet je wat het leuke is? Dit is geen enkel probleem! Zelfkritiek hoeft namelijk helemaal geen belemmering te zijn als je het niet zo ziet. Ik vind het hooguit irritant, dat wel, maar meer dan dat ook niet. Groter dan dat moeten we het dus ook niet maken. Alles wat je aandacht geeft groeit en dat wil ik nu juist voorkomen op dit gebied.
De enige manier om je comfortzone op te rekken, is door het gewoon te doen. Hoppa, lekker in de actiemodus! Zet gewoon die eerste stap. Zo went je brein aan nieuwe ervaringen en dat maakt groei mogelijk. Angst en onzekerheid worden door je brein omgezet in zelfkritiek in een poging je veilig te houden, maar in de meeste gevallen is dat helemaal niet nodig. Als je dan tóch doet wat je wilde doen en uit je comfortzone stapt, zal je merken dat ook dit minder wordt en de kritiek plaatsmaakt voor groei.
En de volgende keer dat je iets nieuws gaat doen kun je de klok erop gelijkzetten, dit hele fucking circus begint dan gewoon weer opnieuw. Maar hoe vaker je dit doet, hoe makkelijker het wordt. Ik kan het weten, want ik spreek uit ervaring 😉
Als je bereidt bent het moeilijke te doen, wordt daarna alles leuker én makkelijker. Dat is ook de reden waarom het lijkt alsof bijvoorbeeld artiesten of sprekers die voor een groot publiek staan, in staat lijken te zijn ‘onmogelijke’ dingen te doen.
Zij zien namelijk de zelfkritiek ook al van mijlenver aankomen en hebben voor zichzelf een strategie bedacht zodat het geen belemmering voor ze vormt.
Zo heb ik ook geleerd dat zelfkritiek eigenlijk helemaal niet relevant is en ik prima kan overleven als ik die irritante Gremlin in mijn hoofd simpelweg negeer.
In het begin kan het wat oncomfortabel voelen, maar geloof me, het wordt makkelijker als je het vaker doet. Herken je iets in dit verhaal en zou je willen weten hoe ik jou hier ook mee zou kunnen helpen? Laat het me dan gerust even weten via dit contactformulier.
Het begint bij anders doen en vervolgens anders denken. Ga lekker nieuwe dingen doen en op avontuur. Voor zover ik weet leven we maar één keer, dan kunnen we er net zo goed iets leuks van maken nu we er zijn, toch?!
Go for it! 🙌
Veel liefs,
Zahra
